قدس آنلاین- گروه استان ها: صنایع مسی و تولیدات ظروف تزیینی و مصرفی مسی به عنوان برند اقتصادی زنجان نقش مهمی در اشتغال و اقتصاد این استان داشته است و از گذشته های دور، تولید کنندگان زیادی به تولید انواع ظروف مسی ساده مصرفی، تزئینی، نقش دار و قلم خورده در انواع و اقسام آن می‌پرداخته‌اند که کلید این تولیدات به وسیله دست و با ابزارهای ساده صورت می‌پذیرفته و از نظر کیفیت هم نمونه‌های بسیار زیبائی از گذشته موجود است.
صنعت دستی مس در زنجان به بیش از هزار سال قبل و دوره ساسانیان در زنجان باز می‌گردد و احتمالا مهمترین مقطع رشد صنایع مس زنجان در دوره سلجوقیان بود که صنعتگران زنجانی برای این اقوام تازه استقرار یافته ترک آفتابه لگن‌های مسی با نقش حیوانات اساطیری می‌ساختند.
سایه سنگین واردات بر سر صنعت مسگری زنجان
بازار مسگران زنجان که به‌خاطر ورود مس‌های وارداتی از چین و اخیرا هم ترکیه روزهای نابسامانی را تجربه کرده امید می رود که این روزها کم کم به روزهای خوب خود بر گردد هرچند هنوز برخی با مهیا دیدن فضا واردات را آسان ترین راه دانسته و به دنبال سود بیشتر هستند.
گرچه ظرافت و هنر به کار رفته در تولیدات ظروف مسی زنجان در ایران زبانزد است اما گاهی واردات جنس بی کیفیت از سایر کشورها و فروش با نام مس زنجان تهدیدی جدی برای این صنعت است.
از همین رو اسدالله درویش‌امیری استاندار زنجان در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی درباره اوضاع نابسامان واردات می‌گوید: در حوزه فرش استان زنجان برند نداریم و فرش دستی زنجان با نام فرش استان‌های دیگر به فروش می‌رسد.
با وجود شهرت چاقوی زنجان ولی برندی برای آن وجود ندارد و چاقوی چینی ۹۰ درصد چاقوی جهیزیه عروس‌های ایرانی است، سخن استاندار زنجان جای بسی تامل دارد و آن اینکه چه کسی باید جلوی واردات چاقوی بی کیفیت چینی را بگیرد تا این ۹۰ درصد به صنعتگران استان اختصاص یابد و بیشتر جوانان استان نیز به سمت این صنعت قدیمی بروند.
درویش‌امیری می افزاید: ظرفیت‌های بزرگی در استان زنجان علاوه بر مس وجود دارند که تولید کفش در هیدج یکی از آنها است، با وجود اینکه ۴۲ سال از عمر این صنعت در شهر هیدج می‌گذرد اما هنوز در کشور شناخته شده نیست و بستن راه‌های واردات صنایع دستی از جمله چاقو و مس می‌تواند تعداد زیادی شغل برای همین جوانان که امروز به دلیل عدم حمایت در بیکاری به سر می‌برند باشد.
جوانان و بیم و امید های صنعت مسگری
این روزها که عده‌ای از جوانان فارغ التحصیل بعد از اینکه امیدها را در پیدا کردن شغل در بازار نابسامان اقتصادی کشور و رکود سنگین کمرنگ می‌بینند به سراغ صنعت مس رفته‌اند تا شاید با رونق گرفتن صنعت مس جیب‌شان نیز رونق بگیرد، در مجلس طرح ۱۴ ماده‌ای حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی مطرح است و نمایندگان ملت می‌خواهند ضمن تسهیل موضوع بیمه هنرمندان صنایع دستی حمایت‌هایی نیز از این قشر داشته باشند.
یکی از تولید کنندگان مس در این رابطه به یک سایت محلی در زنجان می‌گوید: عدم حمایت خیلی‌ها را در ورود به چنین حرفه‌هایی ناامید کرده است، زمانی بنده در کار فرش بودم اما باید بگویم که این صنعت نیز در استان از بین رفت ما در صنعت فرش موفق بودیم و در تمامی نمایشگاه‌های داخلی و خارجی شرکت می‌کردیم اما حمایتی از ما نشد و مجبور شدیم کنار بکشیم.
و یکی از فروشندگان ظروف مسی بازار زنجان نیز می‌گوید: به دلیل وضعیت بد اقتصادی چند شغل را عوض کرده و در هریک زیانهای متعددی دیدم، در بازار مسکن و ساخت و ساز مشغول بودم رکود سنیگن در این بازار مرا به بازار صنایع دستی و فروش مس سوق داد که امیدواریم در این حرفه نیز شکست نخورم.
وی می افزاید: مس زنجان رونق گرفته و کم کم جوانان نیز به سراغ این صنعت آمده‌اند، صدای چکش مسگران به گوش می‌رسد اما نگرانی ما از بابت کسانی است که راه را برای واردات مس از سایر کشورها باز گذاشته‌اند.
مس علاوه بر زیبایی و اصالت هویت، دارای خواص درمانی بسیاری است، به‌گونه‌ای که بسیاری از پزشکان استفاده از ظروف مسی را به بیماران خود توصیه می‌کنند. به همین جهت علاوه‌بر ساخت ظروفی مانند قابلمه و دیگچه‌های مسی، به ساخت سایر ظروف با این فلز گران‌بها همچون کتری، قوری، لیوان نیز توجه شده استمسگران از خودی ها ضربه می خورند
طی چند سال گذشته همت استادکاران و نیز همشهریان و علاقه‌مندان این هنر باعث شد مسگری دوباره در زنجان احیا شده و بیش از هزار هنرمند صنعتگر در این رشته فعالیت کنند، اما متاسفانه سه سالی می‌شود که مس‌های رنگارنگ و تزئینی ترکیه‌ای بازار زنجان را اشباع کرده است.
یکی از مسگران زنجانی با بیان اینکه ظرف مسی ترکیه و حتی هند وارد استان می‌شود گفت: ما از مسئولان حمایت نمی‌خواهیم ولی درخواست داریم لااقل از واردات جلوگیری کنند تا تولیدکنندگان و کارگران داخلی ضرر نکنند.
یحیی رحمتی؛ مدیرکل میراث فرهنگی استان زنجان در مورد واردات مس می گوید: محصولاتی که از ترکیه به زنجان می‌آیاد نسبتی با محصولات استان ندارد و همان افرادی که این گلایه‌ها را می‌کنند بدانند که وارد کنندگان مس از مجموعه صنعت مس هستند، مسگران مهمترین ضربه را از خود صنتعگران مس می‌خورند و کس دیگری جرئت واردات ندارد.
رحمتی با تاکید بر اینکه واردات همین مقدار مس نیز نگران کننده است و مطلوب نیست، اظهار داشت: تولید کنندگان بدانند که وارد کنندگان از خود مجموعه مس هستند و سر و صدای واردات خارج از مجموعه صنعت مس نیست.
مس در صدر جدول فروش صنایع دستی زنجان
به گفته کارشناس صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان، در حال حاضر بعد از دو دهه افول، صنعت مسگری در استان زنجان از رونق قابل‌توجهی برخوردار شده است و شاهد رشد بالای شمار مسگری‌های شهر زنجان طی سال‌های اخیر هستیم، از همین رو اکنون مس در صدر جدول فروش صنایع دستی زنجان ایستاده است.
در گذشته های نه چندان دور استفاده از ظروف مسین رونق بیشتری داشت؛ اما الان یکی از دلایل خرید کمتر ظروف مسی قیمت بالای آنها خصوصا نوع دست ساز این ظروف است. البته دیگر مردم کم کم متوجه شده اند که هیچ ظرفی بهتر و مفید تر از ظروف مسی نیست .
ابوالفضل احمدی، از مسگران قدیمی شهر زنجان که بیش از پنج دهه در هنر و صنعت مسگری فعال بوده است، در این زمینه می‌گوید: در طول چند دهه که از کودکی تا به امروز در این عرصه فعالیت داشته‌ام تجربیات زیادی کسب کرده‌ام اما در این سال‌ها متاسفانه در گذر از بازار مسگران احساس یاس و نا امیدی می‌کنم چرا که می‌بینم مس‌های پرس و ترک جای مس‌های زیبای چکش‌کاری ما را گرفته است.
رئیس اتحادیه مسگران زنجان نیز با اشاره به اینکه مس‌های موسوم به مس پرس ترک سه سالی می‌شود که وارد بازار زنجان شده، به تفاوت‌های آن با مس‌های چکش‌کاری اشاره کرده و می‌گوید: این مس‌ها یک‌تکه بوده، جنبه تزئینی داشته و کاربردی نیست در حالی که مس‌های کنده‌کاری و چکش‌کاری‌شده هنرمندان زنجانی هنر دست بوده و چند تکه است و سال‌ها روی اجاق کار می‌کند.
جبار نور سینا با اشاره به اینکه برای رقابت با این نوع واردات، کارخانه‌های مس پرسی در زنجان فعال شده‌اند، می‌افزاید: هر چند مس زنجان جایگاه خود را در بازار پیدا کرده، اما موضوع مهم این است که با توجه به تقاضای زیاد و عرضه کم باید گفت شاید ساخته‌های ما نتواند جوابگوی نیاز بازار داخلی باشد. از این رو لازم است ساخت مس پرسی هم مد نظر قرار گیرد.
نظر شما